Scriptie nakijken op inhoud? Goede feedback op je scriptie

Met stipt op nummer één staat het probleem van de onafgebakende hoofdvraag. Een goed onderzoek is een onderzoek met een duidelijk en helder doel. We zien bij Scriptium dan ook dat er vaak problemen zijn in het afkaderen en de formulering van de doelstelling en probleemstelling. Ook komt het voor dat de hoofdvraag niet voldoende geoperationaliseerd en afgebakend is. Eigenlijk moet een lezer de essentie en doelstelling van je hele onderzoek kunnen aflezen aan de hoofdvraag, zonder verdere context. 

Het behalen van een (hoog) woordenaantal kan een flinke uitdaging zijn. Om te zorgen dat een scriptie genoeg woorden bevat, schrijven veel studenten een lang literatuurhoofdstuk. Daardoor komen er soms zaken in die afwijken van de kern van het  onderzoek. Het opnemen van irrelevante informatie in het theoretisch kader is een probleem dat veel voorkomt in scripties. Probeer in kaart te brengen welke onderwerpen in je theoretisch kader direct te verbinden zijn aan een element in je hoofdvraag. Kun je dat niet? Dan is de informatie hoogstwaarschijnlijk niet relevant genoeg. 

Naast de inhoudelijke informatie in het theoretisch kader, is de structuur ook iets waarmee veel studenten de mist in gaan. Een goed theoretisch kader wordt geschreven in trechtervorm. Dat betekent grofweg dat je breed begint, en daarna steeds meer toespitst op het afgebakende doel van jouw onderzoek.  

Je begint het proces met het formuleren van een hoofdvraag. Dan schrijf je een theoretische onderbouwing. Vervolgens kies je een methode, verzamel je data en analyseer je deze data. Dan is het pas tijd voor het opstellen van je conclusie. Tussen het stellen van de vraag en het geven van het antwoord zitten soms maanden. Dit is vaak ook de reden dat de conclusie geen antwoord geeft op de hoofdvraag. Ga eens na: stel, je haalt alle tekst tussen de hoofdvraag en de conclusie uit je scriptie, sluiten die twee dan op elkaar aan?

Een academisch onderzoek valt of staat met het gebruikte bronmateriaal. Alles moet objectief en onderbouwd zijn. Dat kan niet zonder valide en betrouwbare bronnen. Het vinden van de juiste literatuur is dan ook een essentieel onderdeel van een goede scriptie. Helaas zien we vaak dat er bronnen gebruikt worden die niet valide zijn en/of verouderd zijn. Wetenschap is continu onderhevig aan verandering. Daarom dien je jouw onderzoek te baseren op literatuur die zo recent mogelijk is. Wie weet wat er in de tussentijd allemaal veranderd is. Het is ongelofelijk dat we het moeten zeggen: Wikipedia is géén valide bron.

Het kan vaag zijn wat precies het verschil is tussen een probleemstelling en een doelstelling. Het is vooral lastig om te onderscheiden wat er in de doelstelling moet staan en wat in de probleemstelling hoort. Onthou dat de doelstelling volgt op de probleemstelling. Je stelt het probleem dat je wil gaan oplossen vast in de probleemstelling, en schrijft de oplossing voor het probleem in je doelstelling. 

Zodra je jouw data gaat verzamelen en daarna gaat opschrijven in je hoofdstuk resultaten, is het verleidelijk om alvast verbanden te leggen en conclusies te trekken gebaseerd op wat je ontdekt. We zien dan ook vaak dat er al conclusies worden getrokken in het resultatenhoofdstuk. Daardoor lopen de conclusie en de presentatie van data door elkaar. Probeer de resultatensectie te zien als een (droge) presentatie van je gegevens, en niet meer dan dat. 

De discussie van je scriptie geeft ruimte om de eventuele problemen in je onderzoek te signaleren. Het geeft je de kans aan te tonen dat je weet wat er beter had gekund of wat er mis is gegaan. Dit duidt op een leerproces en dat is uiteindelijk waarom je een scriptie moet schrijven. Het is niet erg dat je fouten maakt in de uitvoering van je scriptieproces. Zolang je er maar van leert. Wees dus niet bang om beperkingen en tekortkomingen uitgebreid te beschrijven. Een discussiehoofdstuk dat uitsluitend positief is over een onderzoek, is geen goede discussie.

De methode van je scriptie (vaak het derde hoofdstuk) is een lastig hoofdstuk voor veel studenten. Het is de bedoeling dat je beschrijft hoe je jouw onderzoek gaat uitvoeren. Dat is niet zomaar een droge beschrijving waarbij je een verhaal vertelt over waar en wanneer je interviews hebt afgenomen. Het is een methodisch hoofdstuk waarin je onderbouwt waarom je bepaalde bewezen onderzoeksmethoden hebt toegepast. Daarbij beschrijf je hoe ze van toepassing zijn binnen het kader van jouw scriptie. Lees je methodesectie nog eens na en vraag jezelf na elke keuze af: staat er, naast het ‘hoe’, voldoende ‘waarom’?

Soms is de scheiding tussen een mening en een feit vrij dun. Het komt dan ook vaak voor dat een subjectieve uitspraak wordt gepresenteerd als feit, en dat deze niet wordt voorzien van een bronvermelding. Dit soort uitingen worden het vaakst gemaakt door scriptieschrijvers die gepassioneerd zijn over hun onderwerp en graag gebruik maken van de kracht van de overtuiging. Helaas is daar geen plek voor in een academisch onderzoek. Uitscpraken over vermeende feiten dienen onderbouwd te zijn met bronnen.